Việt Nam được thiên nhiên ban tặng với khoảng 70 mỏ đá quý và 160 lần khám phá mỏ mới khác nhau, với nhiều loại đá quý chất lượng tốt. Việt Nam khai thác các loại đá quý gồm Ruby, Sapphire, Spinel, Tourmaline, Peridot, Garnet, Aquamarine, Topaz, Quartz và Green Orthoclase.
Ruby và Spinel lần đầu tiên được phát hiện ở Việt Nam vào đầu những năm 1987. Kể từ đó, những viên đá quý này đã có mặt trên thị trường đá quý thế giới, mặc dù nguồn cung chưa nhiều.
“The blue spinel you have in Vietnam has really no equivalent. The top-quality blue spinel from Vietnam is really the top-quality blue spinel in the world, in my opinion. Material like this is really incredibly rare on the surface of the earth.”
Vincent Pardieu, Gemmologist


Mỏ đá quý Spinel Việt Nam
Spinel Việt Nam ban đầu được tìm thấy ở Lục Yên tỉnh Yên Bái và Quỳ Châu tỉnh Nghệ An. Nhưng ngày nay, Yên Bái là nguồn duy nhất còn hoạt động.




Secondary deposits are exploited in the valley with a sluice box to sort the minerals according to their density (bottom left).
In the karstic environment, caves trap the gem-rich gravel (bottom right).
These special secondary deposits are also processed with sluice boxes. Photos by Boris Chauviré.

Các mỏ chủ yếu nằm ở An Phú, Khoan Thông, Minh Tiến, Trúc Lâu ở Lục Yên và Tân Hương ở Yên Bình.
Trầm tích mới nhất được tìm thấy vào tháng 2/2010 ở Làng Chấp, nổi bật với những viên đá orange-red padparadscha-like stone. Tuy nhiên, mỏ spinel có năng suất cao nhất vẫn là mỏ Cống Trọc cũ ở An Phú, khai thác nhiều màu sắc khác nhau.


Hầu hết Spinel Việt Nam có màu hồng nhạt đến tím nhạt đẹp và tươi sáng (lovely and bright pastel-pink to pastel-purple gems).


Có thể tìm thấy những viên “baby pink gem” thuần khiết rất tinh xảo. Một số nhà kinh doanh đá quý đã gọi Lục Yên là thiên đường thuần khiết của Pink Spinel. Red Spinel ở Việt Nam đã được tìm thấy nhưng cho đến nay chúng thực sự rất hiếm.

Blue Spinel từ mỏ Lục Yên
Blue spinel được khai thác tại Sri Lanka, Tanzania, Myanmar, Pakistan, và Vietnam. Năm 2021 tại khu mỏ đá quý Mahenge, Tanzania Cobalt Blue Spinel được tìm thấy và có cùng thành phần hóa học với những viên đá quý tại mỏ Lục Yên.
Tại Việt Nam, Lục Yên là nguồn cung cấp đá quý Blue Spinel sống động hàng đầu. Các phân tích hóa học và quang phổ chỉ ra rằng màu xanh lam là do cobalt (Co2+) và sắt (Fe).





Spinel bao quanh tinh thể Corundum ở Lục Yên
Trầm tích Corundum ở khu vực Tân Hương – Trúc Lâu của Việt Nam chủ yếu nằm trong gneiss và một phần trong feldspathic pegmatoid và marble.
Một số lượng đáng kể các tinh thể đá quý độc đáo với Spinel bao quanh lõi corundum.




Quá trình biến đổi chất tạo ra vầng hào quang spinel bao quanh Corundum được giải thích bằng các phản ứng hóa học:
(a) biotite + corundum → spinel + K-feldspar + fluid (H2O)
(b) corundum + garnet → spinel + sillimanite for calc-silicate gneissic rocks
(c) corundum + dolomite → spinel + calcite + carbon dioxide for metacarbonate rocks
Nguồn:
- Gemstone Mining in Luc Yen, Vietnam, GIA
- Blue Spinel from the Luc Yen District of Vietnam, GIA
- Seek the World’s Most Vivid Blue Spinel with GIA Field Gemmologists
- Corundum with Spinel Corona from the Tan Huong–Truc Lau Area in Northern Vietnam
- Blue cobalt spinel from Vietnam, Ssef
- Spinel – Resurrection of a Classic, Lotus Gemology
- Spinel in the Mist: The mines of Luc Yen, Vietnam