Burmese Spinel được khai thác từ mỏ đá quý Mogok nổi tiếng về Ruby, Sapphire và Peridot. Những viên đá quý Spinel ở đây có màu sắc bắt mắt như màu hot pink và red. Các tinh thể đá quý rất hoàn hảo này ở Miến Điện có tên gọi “Nat Thwe” có nghĩa “polished by the spirits”.
Miến Điện là nguồn cung một trong những màu sắc hấp dẫn trên thị trường là very bright pinkish-red Spinel, trông giống như một màu đỏ neon rực rỡ. Nó được gọi là ‘Jedi Spinel’ vì nó phát sáng như đèn chiếu trong bộ phim Star Wars. Jedi Spinel được phát hiện ở Myanmar vào đầu những năm 2000.
Red Spinel trên Thế giới
Từ thời cổ đại, đá quý Spinel (MgAl2O4) đã được đánh giá cao về màu sắc và độ trong đặc biệt. Spinel bị nhầm lẫn với Ruby trong nhiều thế kỷ. Ngày nay, Spinel là viên đá quý màu đỏ – red gemstone giá trị và phổ biến thứ hai sau Ruby.
Trong lịch sử đá quý, hầu hết Red Spinel đến từ 4 mỏ đá quý sau (theo thứ tự từ nguồn cung lâu đời nhất đến mới nhất):
- Badakhshan: Khu vực này nằm giữa Afghanistan and Tajikistan, dọc theo con đường tơ lụa danh tiếng – Silk Road. Đây là nguồn cung Spinel từ Thế kỷ thứ 10. Theo người dân địa phương, một số mỏ khai thác nằm cả hai bên biên giới, nhung khu mỏ nổi tiếng nhất gần làng Kul-i-Lal bên phía Tajik.
- Myanmar (Burma): Spinel được tìm thấy tại Mogok và Namya.
- Vietnam: Red & Blue Spinel, khai thác cùng khu mỏ đá quý Ruby tại Lục Yên, Yên Bái.
- Tanzania: Red Spinel phát hiện gần Mahenge và vùng núi Uluguru, tỉnh Morogoro vào cuối những năm 1980s, và xung quanh Tunduru sau năm 1994. Mỏ đá quý gần Mahenge trở nên nổi tiếng khi phát hiện viên đá quý thô cực lớn Spinel crystal (hơn 54 kg) vào mùa hè năm 2007.
Mỏ đá quý Mogok Spinel
Đối với các nhà đá quý và những người sành sỏi đá quý, Mogok phải được trải nghiệm ít nhất một lần trong đời. Việc khai thác đá quý có thể đã bắt đầu ở đó hơn 1000 năm trước. Không có khu vực nào khác trên Trái đất sản xuất ra nhiều Ruby, Sapphire, Spinel, Peridot và Jadeite Jade đặc biệt như vậy.
Người dân Mogok có thể được nhìn thấy mỗi ngày tại các chợ rau và đá quý đầy màu sắc. Du khách sẽ không chỉ thích thú với sự đa dạng của các loại đá quý được khai thác xung quanh Mogok mà còn cả sự đa dạng của dân số nơi đây: người Shan, Miến Điện, Nepal và Lissu là những người đóng vai trò chính trong một nền văn hóa đá quý phong phú và hấp dẫn.
Trong hầu hết thế kỷ 20, Burmese Red Spinel là nguồn cung chính cho thị trường đá quý Thế giới. Nhưng sự quan tâm đến Spinel ở mỏ Mogok, mệnh danh là – “Ruby Land” là rất ít. Red Spinel trong nhiều năm được coi là loại đá quý phụ thu được trong quá trình khai thác Ruby.
Tại mỏ Mogok, red và pink spinels được khai thác khắp vùng núi xinh đẹp có nhiều chùa chiền này. Các mỏ Spinel có năng suất cao nhất ở Man Sin, cách Pyant Gyi và Pein Pyit khoảng 1 km, ở phía đông của Mogok Stone Tract.
Pyant Gyi và Pein Pyit được biết đến là nơi khai thác ra những viên đá quý Spinels tuyệt đẹp vào đầu những năm 2000; trong đó có một số tinh thể “Star of David” tuyệt đẹp.
Burmese Red Spinel ở Mogok có thể được tìm thấy với nhiều màu sắc, tông màu và độ bão hòa từ màu hồng nhạt nhất đến màu đỏ đậm (được gọi là flame spinels); màu đỏ tía đến màu đỏ thuần khiết (được gọi trong quá khứ là ruby spinels). Những viên đá quý intense red spinels chất lượng tốt được gọi trong tiếng Miến Điện là anyant pan.
Từ năm 2000 đến 2005, khu vực khai thác Spinel hoạt động mạnh nhất ở Mogok là xung quanh Pyan Gyi và Pein Pyit. Trong thời kỳ đó, hầu hết Bright Neon Spinels trên thị trường đến từ mỏ Namya ở bang Kachin.
Năm 2006, một số viên đá Bright, highly fluorescent neon Spinel xuất hiện từ Man Sin, và sản lượng đạt đỉnh vào khoảng năm 2009 với việc phát hiện ra một trữ lượng lớn. Sau đó, khai thác rời rạc hơn. Nhìn chung, những viên Spinel khái thác từ Man Sin có màu đỏ hơn; những viên đá từ Namya có xu hướng có màu hồng nóng.
Những viên đá quý “Jedi Spinels” thực sự rất hiếm. Mogok Red Spinels tốt khan hiếm trên thị trường, và chỉ dành riêng cho những người sưu tập / sành sỏi đá quý.
Hầu hết “Jedi Spinels” khai thác ỏ Man Sin có trọng lượng dưới 1 carat, rất ít trên 10 carat và có giá cao nhất ở thị trường Miến Điện.
Ngay cả khi Red Spinels được khai thác bên ngoài Miến Điện, mỏ Mogok hiện là nguồn duy nhất trên thế giới được biết đến về các loại Red Spinels có kích thước vừa và nhỏ. Tại các khu vực khai thác mỏ Spinel khác như Tajikistan, Tanzania, Việt Nam, Sri Lanka hoặc Madagascar, hầu hết các mỏ Spinel khai thác những viên kích thước nhỏ và tốt nhất đều có màu hồng đến hồng đỏ (pink to reddish pink).
Mogok Red Spinels được đánh giá cao ở các thị trường đá quý truyền thống như Geneva, Thụy Sĩ.
Mỏ đá quý Namya Spinel
Spinel được phát hiện tại Namya (còn gọi là Namyazeik hoặc Nanyazeik), một ngôi làng nhỏ gần các mỏ đá Cẩm thạch Hpakan Jade ở bang Kachin của Miến Điện.
Vào tháng 12/2000, hàng ngàn thợ mỏ đã đến khu mỏ sau khi phát hiện ra những viên đá quý Hot Pink Spinel tuyệt đẹp và những viên ruby hấp dẫn.
Jedi Spinel khai thác từ Namya có độ bão hòa và độ sáng hơn tất cả các mỏ khai thác Hot Pink Spinel ở Pakistan, Kenya, Sri Lanka và Madagascar.
Khai thác tại Namya không thường xuyên do khu vực đầm lầy nên khó hoạt động trong mùa mưa. Mùa khai thác cao điểm là từ tháng 11 đến tháng 4 hàng năm. Hoạt động khai thác đá quý tại Namya tương tự như ở các khu vực phù sa ở Mogok.
Vào năm 2002 có khoảng 20 công ty đang khai thác; đến năm 2004 hoạt động khai thác chỉ còn lại một phần nhỏ so với vài năm trước đó. Mặc dù có tới hàng nghìn người tham gia vào việc khai thác và kinh doanh đá quý trong lúc cao điểm vào năm 2002. Nhưng, rất ít viên đá quý Namya Spinel tốt đến được thị trường đá quý. Tuy nhiên, người ta đã nhìn thấy những viên đá quý Namya Spinel đẹp lên tới 10 carat.
Burmese Spinel độc đáo
Nhà kinh doanh đá quý Hemi Englisher với bộ sưu tập những viên Burmese Spinel độc đáo.
Nguồn: