Tajikistan Spinel từ mỏ đá quý Kuh-i-Lal lịch sử

Tajikistan Spinel được khai thác tại mỏ nổi tiếng gần Kuh-i-Lal, nằm trên dãy núi Pamir ở miền nam Tajikistan, gần với biên giới Afghanistan. Mỏ Kuh-i-Lal là một trong những mỏ lâu đời nhất trên thế giới và là nguồn cung cấp đá quý Spinel lớn trên thế giới trong nhiều thế kỷ.

Những viên “Ruby” danh tiếng trong lịch sử được xác nhận chính là Red Spinel khai thác từ mỏ Kuh-i-Lal.

Mỏ Kuh-i-Lal của Tajikistan là mỏ lâu đời nhất khai thác Red Spinel trong 4 mỏ trên Thế giới. Tiếp sau là các mỏ nổi tiếng là nguồn cung Red Spinel: Mogok của Myanmar, Lục Yên của Việt Nam và Mahenge của Tanzania.

Lịch sử danh tiếng mỏ Kuh-i-Lal

Trữ lượng đá quý ở đây được biết đến trong thời lịch sử như một nguồn cung Pink & Red Spinel tuyệt vời.

Vào Thế kỷ thứ 8, sau một trận động đất mạnh, những viên đá quý màu hồng đến đỏ được tìm thấy trong tảng đá trắng trên sườn một ngọn núi ở Badakhshan.

Nằm trên Con đường Tơ lụa – Silk Road nổi tiếng nối liền Châu Âu với Châu Á. Những viên đá quý này nhanh chóng có mặt ở các khu chợ lân cận trên Con đường Tơ lụa.

Trong vài thế kỷ tiếp theo, những viên đá quý màu đỏ ở đây đã làm mê hoặc các học giả, thương nhân (chẳng hạn như Marco Polo, người đã viết về đá quý ngay cả khi ông chưa đến thăm các mỏ). Những viên đá quý màu đỏ này được mô tả trong cuốn sách về đá quý của Al-Biruni (973-1047 SCN). Hơn hết, Kuh-i-Lal Spinel đã thu hút sự quan tâm của những nhà cai trị quyền lực ở Trung Đông, Châu Âu, Ấn Độ và Trung Quốc.

Trong lịch sử, mỏ Kuh-i-Lal được biết đến là mỏ “Balas Ruby” (từ tiếng Ả Rập có nghĩa là Badakhshan hoặc Balashan). Spinel và Ruby thường được phát hiện tại cùng một khu mỏ. Nhưng một ngoại lệ quan trọng, Kuh-i-Lal là nguồn khai thác Spinel truyền thống trong lịch sử đá quý; nơi không có viên Ruby ​​nào được tìm thấy.

Khu mỏ này đã khai thác Timur’s ruby, Black Prince’s ruby, Samarian ruby và Katherine Great’s ruby và các viên đá quý tráng lệ khác thuộc kho báu của các đế chế Ba Tư, Mughal (Ấn Độ), Nga, Pháp, Anh và Thổ Nhĩ Kỳ. Khi ngành khoáng vật học hiện đại ra đời vào đầu thế kỷ 19, những viên “Ruby” danh tiếng này mới được xác định thực ra là Spinel.

Từ thế kỷ 8 đến cuối thời Trung cổ vào thế kỷ 14, thuật ngữ đá quý thường gây nhầm lẫn. Đá quý được đặt tên chủ yếu theo màu sắc và nguồn gốc của chúng. Marbode, một Giám mục người Pháp và là người viết sách về đá quý trong thế kỷ 12, giải thích rằng có ba loại ruby:

• Balas Ruby (Red Stones của Badakhshan) được xác định là Red Spinel
• Oriental Ruby (Myanmar) được xác định là Red Corundum hay Ruby
• Bohemian Ruby (Czech Republic) được xác định Red Garnet

Khu mỏ Pamir / Badakhshan nằm dưới sự kiểm soát của Đế quốc Nga vào thời điểm diễn ra “Great Game”, khi sự thèm muốn của thực dân Nga và Anh đã tạo ra bản đồ Trung Á với Afghanistan như một quốc gia đệm giữa Nga và Ấn Độ thuộc Anh. Vì Liên Xô không có hứng thú thực sự với đá quý và đồ trang sức nên vị trí chính xác của những mỏ khai thác cổ xưa này, nằm ở biên giới Nga-Afghanistan, từ lâu đã là một bí ẩn đối với thế giới bên ngoài.

Từ những năm 2000, việc khai thác Spinel đã được đẩy mạnh ở Tajikistan. Mỏ Kuh-i-Lal hầu hết khai thác Pink Spinel. Nhưng cũng giống như tất cả các loại đá quý có tông màu sáng, màu sắc sẽ hình thành theo kích thước. Lời giải thích là quang học đơn giản: khi đường dẫn ánh sáng trở nên dài hơn bên trong viên ngọc, màu sắc trở nên bão hòa hơn.

Gần đây, mỏ Kuh-i-Lal đã tìm thấy những viên Red Spinel lớn. Những viên đá quý này được cho là gần giống với những viên Royal Spinel danh tiếng trong lịch sử dưới cái tên “ruby” trong quá khứ.

Khai thác

Các mỏ Spinel nằm trên một vách đá trên ngôi làng Kuh-i-Lal nhìn ra sông Pyanj là biên giới tự nhiên giữa Tajikistan và Afghanistan.

Kuh-i-Lal là một ngôi làng nhỏ được che chắn bởi những hàng cây xanh cao, xung quanh là những cánh đồng xanh mướt và nhìn ra những ghềnh trắng của sông Punj. Tất cả điều này được bao bọc bởi khung cảnh bầu trời đầy ấn tượng của Dãy núi Pamir.

Spinel khai thác từ Kuhk-i-Lal thường có màu hồng hoặc hồng tía (pink or purplish pink) với kích thước nhỏ. Điều thú vị và độc đáo, khi những viên đá spinel lớn hơn, màu sắc trở nên đậm và sâu hơn như màu anh đào (cherry). Điều này là do hàm lượng sắt – Fe cao hơn trong Tajikistan Spinel so với Crom – Cr.

Trong những năm đầu tiên của thế kỷ 21, đá quý màu hồng trở nên thịnh hành, được thúc đẩy bởi những món quà Pink Diamond của những người nổi tiếng. Kết quả là nhu cầu về đá quý màu hồng sáng, bao gồm Pink Sapphire và Pink Spinel.

Một cơ hội tuyệt vời, việc khai thác Pink Spinel trở nên có lợi nhuận hơn. Do đó, nhiều thợ mỏ chuyển đến các khu vực khai thác Spinel. Khi sản lượng tăng lên, các điều kiện để phát hiện ra những viên đá quý thực sự đặc biệt đã xuất hiện.

Những viên đá spinel lớn từ ​​Tajikistan có chất lượng tốt với độ trong và màu bão hòa hấp dẫn. Không có mỏ nào khác trên Thế giới cung cấp một viên đá quý với sự kết hợp tuyệt vời giữa kích thước, màu sắc và độ trong.

Nguồn:

1. Purplish Pink Spinel from Tajikistan: Before and After Cutting, GIA
2. Spinels from Tajikistan. The gem that made famous the word “Ruby”, Vincent Pardieu
3. Spinel – Resurrection of a Classic, Lotus Gemology
4. Ruby and Spinel in Tajikistan – Moon Over the Pamirs, Lotus Gemology
5. The legendary Kukh-i-lal mines, Pamir Mts, Tajikistan, Mindat
6. Heated spinel from Tajikistan, SSEF