Colombian Emerald là loại Ngọc lục bảo được hình thành trong đá chủ trầm tích và có màu xanh lục đẹp mắt. Những viên ngọc đến từ Colombia này được yêu chuộng và săn lùng nhất trong thế giới đá quý màu. Một số viên còn đắt giá hơn cả những viên kim cương có cùng kích thước.
Màu xanh lá cây phong phú đặc trưng chỉ có ở Colombia Emerald về mặt lịch sử được đánh giá cao hơn bất kỳ ‘xuất xứ’ nào khác trên Trái đất.
Các mỏ khai thác nổi tiếng là Muzo, Coscuez và La Pita nằm ở phía Bắc và Chivor ở phía Đông Colombia. Những viên có tông màu tối hơn của pure green emerald đến từ Muzo. Những viên ngọc lục bảo có tông màu sáng hơn và slightly bluish green đến từ Chivor. Những viên slightly yellowish green emerald được khai thác ở Coscuez.
Hiện tại, Colombia cùng các quốc gia Brazil, Zambia và Zimbabwe là các nhà khai thác emerald hàng đầu thế giới. Những quốc gia này chiếm thị phần lớn nhất trong nguồn cung emerald toàn cầu.
Colombia Emerald là thương hiệu danh tiếng của loại Ngọc lục bảo tốt nhất Thế giới. Qua nhiều thế kỷ, loại đá quý xanh tươi tuyệt đẹp, nổi lên từ những khu vực rừng núi cũng có một màu xanh tươi tốt. Người dân Colombia mong muốn khai thác kho báu này để làm giàu, đã thúc đẩy niềm đam mê của họ.
These samples, ranging from 0.445 to 6.397 ct, came from Coscuez.
Photo by Kevin Schumacher.
Lịch sử của Colombia Emerald
Trước khi có sự xuất hiện của người Tây Ban Nha vào năm 1499, Emerald đã được khai thác bởi những người bản địa của tỉnh Boyacá ngày nay.
Các nhà khảo cổ ước tính rằng người bản địa đã khai thác và buôn bán Colombia Emerald từ năm 1000 trước Công nguyên.
Khi người Tây Ban Nha đến, họ nhanh chóng khai thác và đem những viên Emerald về cho các Hoàng gia và giới Quý tộc châu Âu.
Vương miện huyền thoại của dãy Andes, được tạo nên từ thời thuộc địa Nam Mỹ, là một ví dụ về cách người Tây Ban Nha sùng bái viên đá quý xanh lục. Theo truyền thuyết, viên đá lớn nhất của vương miện 24 carat Atahualpa emerald, được lấy từ vị Hoàng đế cuối cùng Atahualpa của người Inca bởi nhà chinh phục Francisco Pizarro.
Các mỏ từng là tài sản của Hoàng gia Tây Ban Nha nằm dưới sự kiểm soát của chính phủ Colombia sau khi độc lập vào năm 1810. Tuy nhiên, nhiều thợ mỏ độc lập – được gọi là guaqueros – vẫn tiếp tục đào ngọc lục bảo.
Đến năm 1979, hai công ty Tecminas ở Muzo và Esmeracol SA ở Coscuez, đã bắt đầu tư nhân hóa hoạt động khai thác mỏ. Victor Carranza huyền thoại, được gọi là “Emerald Czar” là nhân vật có ảnh hưởng nhất trong ngành ngọc lục bảo vào thời điểm đó.
Những năm qua đã chứng kiến nhiều đầu tư nước ngoài và các công ty đa quốc gia tham gia vào ngành khai thác mỏ Colombia.
Kho báu chìm của Atocha
Đó là một buổi sáng tháng 9 /1622, một hạm đội tàu hoành tráng Atocha và 27 con tàu khác của Tây Ban Nha nằm ở cảng Havana, Cuba. Atocha bị đè nặng bởi 964 thanh bạc, 161 vàng miếng hoặc đĩa, 255.000 đồng tiền bạc, và các thùng đầy emerald đếm không xuể.
Lộ trình của con tàu và loại hàng hóa mà nó chuyên chở đã tiết lộ chuỗi cung ứng emerald từ New World sang châu Âu và châu Á thông qua hạm đội Tây Ban Nha. Trong thời kỳ thuộc địa, hoạt động buôn bán này sẽ kéo dài hơn 2 thế kỷ.
Vào ngày 5/9/1622, khi trên đường trở về Tây Ban Nha qua khu vực Florida Keys của Hoa Kỳ, Atocha và các con tàu khác bị bão đánh chìm cùng với kho báu mang theo xuống đáy biển.
Từ năm 1970, thợ săn kho báu người Mỹ Mel Fisher đã dành 16 năm sau đó để lùng sục đáy biển giữa Florida Keys và Dry Tortugas. Những khám phá đáng kinh ngạc: một mỏ neo vào năm 1971; 4.000 đồng bạc năm 1973; năm khẩu pháo vào năm 1975. Cuối cùng, vào ngày 20/7/1985, Fisher tìm thấy Atocha cùng kho báu trên tàu: Hơn 40 tấn vàng và bạc gồm hơn 185.000 đồng tiền bạc, và những viên Colombian Emerald huyền thoại.
Từ trái sang phải:
a 422 ct emerald crystal from Cosquez, courtesy of Roz and Gene Meieran;
a collection of elongated crystals from an unknown mine, courtesy of Ron Ringsrud; and
the 982 ct Angel of the Andes (far right), one of the largest emerald finds from the Chivor region, courtesy of Roz and Gene Meieran. Photo by Robert Weldon/GIA.
Những viên đá quý Colombian Emerald huyền thoại
Người Ai cập cổ đại đã phát hiện ra loại đá quý này cách đây 3.500 năm trước Công nguyên. Ai Cập trở thành nguồn Ngọc lục bảo lớn nhất trên thế giới thời đó.
“Emerald: Nothing greens greener” – Pliny the Elder, nhà tự nhiên học La Mã thế kỷ thứ nhất
Từ xa xưa, những viên ngọc quý này được thèm muốn hơn bao giờ hết. Nó làm say đắm các Hoàng gia và người nổi tiếng như Nữ hoàng Elizabeth II, Cambridge Emeralds, Hoàng gia Hy Lạp, hay nữ diên viên Elizabeth Taylor.
Vô số tác phẩm trang sức thiết kế duyên dáng có mặt hầu hết mọi sự kiện trên thảm đỏ. Ngọc lục bảo tô điểm phong cách nhất cho giới giàu có và quyền quý. Sự quý giá và sức quyến rũ của ngọc lục bảo vượt thời gian.
Ảnh của Robert Weldon / GIA, do Viện Smithsonian cung cấp.
Ngọc lục bảo Colombia là vật phẩm yêu thích đặc biệt của các nhà cai trị Mughal trong những năm 1600. Jahangir và Shah Jahan, những người đã tích lũy được những kho báu đá quý vô giá. Nhiều đồ trang sức trong số này — và bộ sưu tập Ngọc lục bảo lớn nhất được biết đến — đã ở Ba Tư, thuộc Iran ngày nay. Những viên Ngọc lục bảo quan trọng được chạm khắc khéo léo với các họa tiết hoa văn và chữ khắc từ kinh Koran.
Khai thác đá Emerald ở Colombia
Ngọc lục bảo được tìm thấy ở nhiều nơi trên thế giới: Brazil, Afghanistan, Russia và Zambia. Nhưng đẹp nhất và được đánh giá cao nhất là ở Colombia.
Theo thống kê, Colombia đã khai thác đá emerald với khối lượng lớn nhất và chất lượng cao nhất trên thế giới. Hơn 200 khu vực trầm tích có trữ lượng Ngọc lục bảo được hình thành cách đây 65 triệu năm. Đa số đều được khai thác tại những mỏ ở Boyacá và Cundinamarca trên sườn núi phía Đông của dãy núi Andes.
Dãy Andes ở Colombia là nguồn gốc của nhiều mỏ ngọc lục bảo lịch sử. Chivor nằm ở phía đông của Đông Cordillera, cách Bogotá khoảng 180 km đi xe hơi. Các tác giả đã lái xe từ Bogotá, qua Hồ Guatavita, đến mỏ ngọc lục bảo nổi tiếng ở Gachalá. Từ đó, họ lái xe đến Las Cascadas, nơi có đồn điền chè và nhà của Peter Rainier. Phần còn lại của cuộc hành trình được hoàn thành bằng cách đi bộ và bằng con la, lang thang xuống Thung lũng Guavio qua Montecristo và đến Chivor. Bản đồ này cho thấy “vành đai ngọc lục bảo” của Colombia, một khu vực giàu ngọc lục bảo từ tây bắc đến đông nam ở Đông Cordillera bao gồm Muzo, Cosquez, Chivor và Gachalá.
Hiện tại, Colombia là nước có trữ lượng ngọc lục bảo lớn nhất thế giới – chiếm khoảng 70-90% thị trường.
Mỏ Muzo
Mỏ Muzo là khu vực khai thác emerald lớn nhất thế giới. Muzo, tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là “mùa Xuân”, dùng để chỉ dòng nước chảy liên tục từ mỏ do mạch nước ngầm trong núi.
Muzo Emerald là một loại đá quý với tông màu xanh cỏ cây ấm áp. Trong thời gian gần đây, năng suất khai thác chậm lại đáng kể đã đẩy mức giá Ngọc lục bảo ngày càng tăng vọt.
Công ty Muzo nổi tiếng từ khai thác đến đưa ra thị trường. Những viên đá quý được khai thác từ mỏ Puerto Arturo ở Muzo. Chúng được mài cắt giác và đánh bóng ở Bogota. Sau đó Công ty đưa ra bán trên thị trường toàn cầu, đảm bảo nguồn gốc xuất xứ.
Mỏ Chivor
Mỏ Chivor huyền thoại nằm ở phía Đông của dãy Andes Colombia, đã khai thác một số viên emerald tốt nhất thế giới. Rainier, một kỹ sư mỏ tài giỏi với niềm đam mê du lịch và phiêu lưu, đã tiếp quản mỏ Chivor vào năm 1926 và đưa nó trở lại nổi tiếng. Sau đó, ông đã viết một cuốn sách về những trải nghiệm của mình, có tựa đề Green Fire.
Dãy Andes ở Colombia là nguồn gốc của nhiều mỏ Ngọc lục bảo lịch sử. Chivor nằm ở phía đông của Đông Cordillera, cách Bogotá khoảng 180 km đi xe hơi.
Bản đồ này cho thấy “vành đai ngọc lục bảo” của Colombia, một khu vực giàu ngọc lục bảo từ Tây Bắc đến Đông Nam ở Đông Cordillera bao gồm các mỏ Muzo, Cosquez, Chivor và Gachalá.
Năm 1537, nhà chinh phục người Tây Ban Nha Gonzalo Jiménez de Quesada đã đến Đông Cordillera của dãy Andes. Tại khu vực này, một lãnh thổ mà sau này ông gọi là Nueva Granada, người Tây Ban Nha đã tích cực tìm kiếm ngọc lục bảo và các kho báu khác. Đặc biệt, họ đã thấy người Chibcha bản địa đeo nhiều trang sức Ngọc lục bảo. Quesada thành lập Bogotá vào năm 1538.
Chivor được các nhà sử học coi là nguồn gốc của những viên emerald đầu tiên được buôn bán ở châu Mỹ và là viên emerald đầu tiên được xuất khẩu sang phần còn lại của Thế giới sau cuộc chinh phục của người Tây Ban Nha.
Năm 1558, mỏ Muzo bắt đầu được khai thác. Nueva Granada đã trở thành nguồn Ngọc lục bảo quan trọng nhất thế giới. Số lượng đá quý xanh lục đến châu Âu quá lớn, nên giá cả giảm xuống.
Colombian Emerald ban đầu bị nghi ngờ vì có một lượng lớn đột ngột xuất hiện và chất lượng quá tốt chưa từng thấy. Những viên đá từ Colombia có giá chỉ bằng một nửa giá so với các viên đá từ Ai Cập lúc đó.
Bất chấp những nghi ngờ ban đầu này, những viên Ngọc lục bảo từ Chivor và sau này là Muzo vẫn chinh phục được người mê đá quý.
Các tinh thể thường lớn, có màu xanh lục đậm đặc – vượt trội hơn so với Ngọc lục bảo của Ai Cập và Áo.
Những người chinh phục Tây ban Nha đã lao vào cơn sốt săn tìm Ngọc lục bảo.
Hồ Guatavita, cách Chivor 120 km về phía Tây, chìm trong huyền thoại và truyền thuyết. Trong các buổi lễ hàng ngày trên hồ thiêng, El Dorado (The Golden Man) huyền thoại từ thời Muisca sẽ được bao phủ bởi bụi vàng và được tắm trong nước của Hồ Guatavita. Người ta nói rằng Ngọc lục bảo và các đồ vật bằng Vàng đã được ném xuống hồ nước này để dâng lên Thần Mặt trời, được gọi là El Dorado.
Những người chinh phục Tây Ban Nha và Anh trong thế kỷ 16 và 17 đã khao khát tìm kiếm những bụi vàng nghi lễ và đồ trang sức quý giá ném xuống hồ. Truyền thuyết này chỉ thúc đẩy cuộc tìm kiếm kho báu của người Tây Ban Nha.
Bắt đầu từ thời này, Ngọc lục bảo được khai thác từ Chivor và xuất khẩu sang châu Âu.
Tây Ban Nha là nhà nhập khẩu chính của Ngọc lục bảo Colombia. Mặc dù hầu hết không ở lại đó và đáng ngạc nhiên là rất ít Ngọc lục bảo vẫn còn trong ngân khố Hoàng gia Tây Ban Nha.
Tây Ban Nha đã dùng Ngọc lục bảo để buôn bán lấy vàng, loại tài sản có tính thanh khoản cao nhất, khắp lục địa Châu Âu. Những người mua Ngọc lục bảo chính là các Hoàng gia, Giáo sĩ và Quý tộc châu Âu.
Ở châu Âu, Ngọc lục bảo của Colombia xuất hiện ở các trung tâm kinh doanh và chế tác trang sức như Amsterdam và London.
Cheapside Hoard ở Bảo tàng London, chứa các kho báu được cất giấu trong thời đại Elizabeth, bao gồm chiếc đồng hồ ngọc lục bảo thế kỷ 17. Viên Ngọc lục bảo lớn có hình lục giác trên đồng hồ được xác định là từ Muzo. Nó đến London vào đầu những năm 1600, chỉ 50 năm sau khi phát hiện ra nguồn mỏ ở Colombia.
Ngọc lục bảo cũng được giao dịch cho các mặt hàng khác ở Viễn Đông: dệt may, gia vị, ngọc trai và các loại đá quý khác.
esmeraldas vasos (emerald cups), do Dieter Thomas Klein cung cấp. Ảnh của Robert Weldon / GIA, do Museo de la Esmeralda cung cấp.
Phải: Hình minh họa 632 carat Patricia Emerald, từ Smaragde Unter dem Urwald của Fritz Klein, với sự cho phép của Dieter Thomas Klein.
Chất lượng đứng đầu của đá Emerald từ Colombia
Colombia Emerald là một trong những loại đá quý tự nhiên nhất trên thế giới. Chúng là loại Ngọc lục bảo duy nhất được hình thành trong đá chủ trầm tích (thay vì núi lửa). Sau này, thêm một nguồn khác được tìm thấy cũng hình thành từ đá chủ trầm tích là Panjshir, Afghanistan. Nên Afghanistan Emerald có màu sắc và thành phần chất hóa học tương tự đá từ mỏ Muzo, Colombia.
Màu xanh tươi của Emerald là biểu tượng của sự tái sinh của thiên nhiên vào mùa xuân. Colombia Emerald được tìm thấy sâu trong dãy núi Cordillera của Andes, là một trong những loại ngọc lục bảo tốt nhất trên thế giới. Chúng tươi tốt như rừng nhiệt đới, núi và thung lũng. Nơi những viên đá xanh lục đã được ẩn giấu trong nhiều thiên niên kỷ và được tìm kiếm trong nhiều thế kỷ.
Colombia Emerald nổi tiếng với màu xanh lục rực rỡ, xuất phát từ nguyên tố chromium, và mang lại màu sắc được đánh giá cao.
Khi những viên Ngọc lục bảo hình thành dưới dạng tinh thể trapiche – một mẫu khác biệt giống như một bánh xe có sáu nan (wheel with six spokes) – chúng đã đặt ra tiêu chuẩn là một số tinh thể tốt nhất và ngoạn mục nhất được khai thác.
Trapiche Emerald đối xứng lục giác hình thành trong điều kiện thủy nhiệt giống như các loại Ngọc lục bảo Colombia khác. Nhưng kết cấu của chúng là kết quả của một lịch sử phát triển phức tạp, được đặc trưng bởi sự thay đổi của áp suất chất lỏng trong cấu trúc địa chất của trầm tích.
Nó phát ánh màu sắc tuyệt vời nhờ vanadium và chromium (2 nguyên tố hóa học rất khan hiếm). Đây chính là bí ẩn đằng sau màu xanh lục đẹp mắt của Ngọc lục bảo Colombia được kết tinh duy nhất trên toàn thế giới. Màu sắc, độ tinh khiết, kích thước và độ bóng của đá quý quyết định giá trị trên thị trường.
Nguồn:
- Emeralds of Columbia, GIA
- Colombian Emerald Industry: Winds of Change, GIA
- Emeralds: Colombia’s Buried Treasure, GIA
- In Rainier’s Footsteps: Journey to the Chivor Emerald Mine, GIA
- History of the Chivor Emerald Mine, Part I (1880–1925), Part II (1924–1970), GIA
- Colombian Trapiche Emeralds: Recent Advances in Understanding Their Formation, GIA
- Geographic Origin Determination of Emerald, GIA
- Emerald: The Superstar of Trapiche Gemstones, GIA
- Muzo Emerald Colombia