Mỏ đá quý Ruby ở Cambodia, Thailand

Mỏ đá quý Ruby ở Pailin, Cambodia và Chanthaburi, Thailand đã được khai thác trong hơn 100 năm. Những năm 1960 đến 1990, hoạt động khai thác mạnh mẽ nhất và là nguồn cung cấp ruby hàng đầu trên thế giới. “Siamese ruby” danh tiếng đến từ khu mỏ đá quý này.

Vào cuối những năm 1970, khoảng 70% sản lượng đá quý ruby ​​chất lượng trên thế giới đến từ khu vực Chanthaburi-Trat, chủ yếu từ khu vực Bo Rai và Bo Nong Bon dọc theo biên giới Thái Lan – Campuchia.

Sau năm 1990, các mỏ ở Thái Lan-Campuchia trở nên cạn kiệt, hoạt động khai thác chỉ còn rất ít và hầu hết các mỏ đều bị bỏ hoang.

Khu vực khai thác mỏ Ruby ở Pailin, Cambodia và Chanthaburi, Thái Lan

Mặc dù thuộc hai quốc gia khác nhau, nhưng khu vực xung quanh Pailin, Campuchia và Chanthaburi, Thái Lan có cùng một lịch sử khai thác mỏ và địa chất. Cách nhau khoảng 90 km đường bộ, hai khu vực bao gồm một số núi lửa không hoạt động và thung lũng giữa chúng, nơi phần lớn hoạt động khai thác diễn ra.

Vùng Pailin / Chanthaburi được biết đến nhiều nhất với Ruby và Sapphire, cùng một số loại đá quý Zircon, Garnet.

Lịch sử khai thác đá quý Ruby tại biên giới Cambodia, Thailand

Ruby và Sapphire được khai thác dọc theo biên giới Thái Lan – Campuchia hiện tại trong hơn một thế kỷ. Khu mỏ đá quý này đã được phát hiện vào thế kỷ 19 bởi các thương nhân Myanmar đi về sông Mekong. Một số người Miến Điện tìm kiếm đá quý gần Chanthaburi và Pailin vào năm 1880-1896. Khu vực khai thác đá quý Pailin và Samlaut Cambodia là sự tiếp nối của khu vực khai thác Chanthaburi ‐ Trat nằm ở Thái Lan.

Trong suốt cuối thế kỷ 20, Ruby khai thác ở khu vực này đã trở thành nguồn cung cấp Hồng ngọc quan trọng cho thị trường thế giới . Cho đến thời điểm đó, nhà khai thác Ruby ​​chính là Myanmar.

Nhờ công nghệ khai thác của Úc, một số mỏ ruby ​ở Thái Lan ​được cơ giới hóa bắt đầu vào những năm 1970.

Kể từ những năm 1990, các mỏ ruby ​​của Thái Lan phần lớn đã bị bỏ hoang. Một số thợ mỏ khai thác thô sơ rải rác ở các con suối phía đông Chanthaburi về phía biên giới Thái Lan – Campuchia. Những viên Ruby nhỏ được tìm thấy trong sỏi trên sông bằng những công cụ rất đơn giản.

Vào năm 1968, sau vụ cháy chợ ở Chanthaburi, ông Samuang Kaewen phát hiện ra kỹ thuật cải thiện màu sắc của sapphire bằng cách xử lý nhiệt.

Chính phát hiện của Samuang đã thúc đẩy nhiều người ở Chanthaburi bắt tay vào công việc xử lý nhiệt đá quý vào đầu những năm 1970. Thành công đầu tiên là với ngọc bích, và ngay sau đó người Thái Lan đã đến Sri Lanka và Úc để mua những viên đá quý thô. Sau đó, những viên đá quý được xử lý nhiệt và cắt, đánh bóng ở Thái Lan.

Năm 2002, những người thợ chuyên xử lý đá quý ở Chanthaburi, Thái Lan đã phát triển cách xử lý những viên đá quý có màu kém bằng nhiệt và ‘chemical beryllium’. Những viên đá màu xanh lam đục biến thành những viên đá quý nước đẹp và có lửa. Nhiều viên Ruby đã qua xử lý này có sự biến đổi đáng chú ý.

Những viên đá thô, chưa được xử lý về cơ bản là không giá trị vì màu sắc và độ trong kém. Kỹ thuật xử lý đá quý đã mang lại một luồng sinh khí tươi mới, làm hồi sinh toàn bộ khu vực khai thác mỏ.

Mỏ đá quý Ruby ở Pailin, Cambodia

Pailin là một thị trấn yên tĩnh với một khu chợ đá quý. Những thợ mỏ ở đây khai thác thủ công, quy mô nhỏ rải rác, và thường xuyên di chuyển sang những điểm mới để săn tìm đá quý.

Một số loại hoạt động khai thác ruby ​​có thể được tìm thấy ở khu vực phía Tây của Pailin. Thứ nhất, hoạt động ở các lòng sông cũ và hoạt động trên quy mô lớn nhất. Sử dụng máy móc: bao gồm đồ gá, máy bơm và máy xúc. Các máy xúc được sử dụng để loại bỏ các khối lớn. Máy bơm và vòi phun nước áp suất cao được sử dụng để làm trôi sỏi và bùn mịn hơn. Máy bơm này vận chuyển bùn đến nơi tập trung các viên đá nặng để lọc ra các viên đá có giá trị.

Các thợ mỏ khác làm việc dưới đáy sông Pailin. Khu rừng miền núi này có một số đá bazan kiềm hình thành Ruby và Sapphire. Mùa mưa nước trên nguồn chảy mang theo những viên đá quý. Khi mùa nước cạn nhiều viên đá quý nằm lại dưới đáy sông có thể tìm thấy. Những người thợ mỏ bắt đầu rửa và sàng thủ công những viên sỏi tích tụ sau những tảng đá lớn hoặc ở những khúc sông.

Cambodian Faceting Station. Photo by Justin K Prim

Những viên Ruby được khai thác ở Pailin và xử lý nhiệt ở Chanthaburi.

Mỏ đá quý Ruby ở Chanthaburi, Thailand

Các mỏ đá quý ruby ​​và sapphire ở Thái Lan nằm ở các tỉnh Chanthaburi-Trat, Kanchanaburi, Phrae-Sukhothai, Ubon Ratchathani, Si Sa Ket và Phetch-abun.

Một số khu vực chính đã được khai thác và cung cấp đá quý cho thị trường thế giới. Các mỏ khai thác sapphire từng được khai thác rộng rãi ở Kanchanaburi, nhưng hầu hết gần đây đã đóng cửa. Một số thợ khai thác thủ công đang săn tìm đá quý dọc theo các con suối trong mùa mưa.

Khu vực Chanthaburi-Trat là nguồn cung cấp corundum quan trọng nhất của Thái Lan, và một số mỏ nhỏ vẫn đang hoạt động ở đó.

Nguồn ruby ​​Thái Lan nổi tiếng nhất nằm ở mỏ Bo Rai ở phía đông tỉnh Trat, gần tỉnh Pailin của Campuchia. “Siamese ruby” danh tiếng đến từ đây và các khu vực lân cận. Trong khi đó, khu vực khai thác chính đá quý sapphire (yellow, green, and blue, along with golden star and black star sapphires) là mỏ Bang Ka Cha ở phía tây Chanthaburi.

Hầu hết các mỏ đá quý ở các mỏ trung tâm, xung quanh huyện Khlung, tỉnh Chanthaburi, cung cấp nhiều sapphire hơn ruby.

Corundum từ Bo Welu thường được xử lý nhiệt để gia tăng màu sắc. Đặc biệt là red ruby (hoặc purplish red) và blue sapphire được thị trường ưa chuộng, nhất là ở Thái Lan. Sự quý hiếm của ruby ​​Thái Lan tạo nhu cầu mạnh mẽ trên thị trường trong nước và quốc tế, có giá trị cao. Những viên natural greenish blue sapphires sau khi xử lý nhiệt sẽ có màu intense blue sapphires.

Chanthaburi là trung tâm mài cắt, xử lý và kinh doanh đá quý nổi tiếng nhất Thái Lan. Thành phố này được công nhận rộng rãi với nguồn tài nguyên đá quý phong phú, những người thợ cắt lành nghề và cái gọi là thợ đốt đá, hay các chuyên gia về gia nhiệt đá quý và các phương pháp xử lý khác.

Nguồn:

1. A Study of Rubies from Cambodia and Thailand, GIA
2. Hunting for Rubies in Pailin and Chanthaburi, IGI Thailand
3. Ruby: The Eternal Love, InColor Spring 2019
4. Mineral Inclusions in Ruby and Sapphire from the Bo Welu Gem Deposit in Chanthaburi, Thailand, GIA
5. Bargaining for Gems in Chanthaburi, GIA
6. The Gems of Chanthaburi