Tourmaline là loại đá quý đa màu sắc với nhiều màu sắc sống động mà không loại đá quý nào khác có được. Trong đó có Paraíba Tourmaline chứa Đồng, hay còn gọi là Cuprian Elbaite.
Paraíba Tourmaline nổi tiếng của Brazil với đới màu sống động Vivid Blue, Green, và Purple-to-Violet được giới đá quý thế giới mê mẩn, săn lùng. Tên thương mại của loại đá quý này được đặt theo địa phương tìm thấy đầu tiên tại Paraíba, Brazil vào năm 1982. Brazil còn là nguồn cung phong phú Brazilian Tourmalines với nhiều đới màu khác nhau: Red and Pink, Green, Blue, and Bicolor Tourmaline.
Blue-to-Green Tourmalines do Đồng (Cu2+) tạo màu; trong khi Reddish violet-to-violet Tourmalines do Mangan (Mn3+) tạo màu.
Vào đầu thế kỷ XXI, Paraíba Tourmalines có màu sắc tương tự đã được phát hiện ở Nigeria và Mozambique.
Lịch sử Paraíba Tourmaline ở Brazil
Paraiba Tourmaline được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1982 bởi Heitor Dimas Barbosa gần làng São José da Batalha ở Bang Paraíba, Đông Bắc Brazil. Sau đó, loại đá quý này được tìm thấy ở bang lân cận Rio Grande do Norte.
Hầu hết đá Tourmaline thô từ khu vực São José da Batalha được mài cắt giác đá quý ở Brazil và Đức. Những viên đá mài cắt giác được bán cho các nhà buôn đá quý và các hãng trang sức ở Hoa Kỳ, Nhật Bản, Châu Âu, Hồng Kông, Singapore và Đài Loan. Những viên đá quý hiếm hay rất đặc biệt được bán trên thị trường cho các nhà sưu tập tư nhân.
Mỏ Mina da Batalha
Vào cuối năm 1988, Tourmaline khai thác tại mỏ Mina da Batalha được bán lần đầu ra thị trường Brazil. Ngay lập tức, đá quý này đã tạo được tiếng vang trên thị trường bởi màu sắc rực rỡ và độ hiếm gần như không đâu có. Cho đến ngày nay, nó là một trong những loại đá quý được săn lùng nhiều nhất trên thế giới và được đánh giá cao ở chất lượng tốt nhất.
Tháng 2 và tháng 3 năm 1989 chứng kiến khai thác những viên bright blue tourmalines mài giác chất lượng đầu tiên, với viên đá quý thô lớn nặng tới 10,5 gram.
Vào năm 1990–1991, sản lượng khai thác tourmaline đạt mức tối đa.
Mỏ Mulungu
In 1991, cuprian elbaites được tìm thấy trong colluvium tại mỏ Mulungu, nằm cách Parelhas 5 km về phía bắc-đông bắc và 60 km về phía đông bắc của mỏ Mina da Batalha.
Ảnh: A. Klumb, SSEF
Mỏ Alto dos Quintos
Mỏ Alto dos Quintos nằm trên một sườn đồi cách Parelhas khoảng 9km về phía nam và 45km về phía đông bắc của mỏ Mina da Batalha. Mỏ này đã khai thác Cuprian Elbaite trong vài năm.
Khai thác ở Nigeria và Mozambique
Vào đầu thế kỷ XXI, Paraíba Tourmalines có màu sắc tương tự đã được phát hiện ở Nigeria và Mozambique.
Paraíba Tourmaline được săn lùng vì màu sắc rực rỡ của chúng. Giá cả một phần dựa trên nguồn gốc địa lý của một viên đá. Trên thị trường đá quý, Brazilian Paraíba Tourmaline được đánh giá cao hơn nguồn khai thác từ Châu Phi. Do đó, việc xác định xuất xứ là một khía cạnh quan trọng đối với đá quý Paraíba Tourmaline.
Brazilian Paraíba Tourmaline chất lượng hàng đầu có màu sắc đậm hơn và màu khá đồng đều ở tất cả các mỏ.
Ngoài ra, các mỏ ở Brazil đã bị khai thác trong hơn một thập kỷ trước so với các mỏ ở châu Phi, nên nguồn cung đang cạn kiệt. Các mỏ ở Brazil gần như đã cạn kiệt hoàn toàn và bất kỳ những viên Tourmaline phát hiện mới đều có là những viên đá nhỏ. Ở châu Phi, nguồn cung vẫn dồi dào và có một trữ lượng lớn Paraíba Tourmaline. Do độ hiếm ngày càng tăng, những viên Brazilian Paraíba Tourmaline có giá cao ngất ngưởng.
“Nigerian and Mozambique tourmalines, which show saturated blue-to-green colours, cannot be distinguished from the Brazilian material by standard gemmological testing.”
Gemmological Institute of America
GIA đã thiết lập các tiêu chí phức tạp yêu cầu các phân tích hóa học định lượng để xác định nguồn gốc địa lý cho Paraíba Tourmaline. Nồng độ nguyên tố định lượng chính xác đối với Cu, Zn, Ga, Sr, Sn, và Pb được thu nhận bằng phương pháp quang phổ khối plasma kết hợp cảm ứng laser (LA-ICP-MS). Sau đó, những dữ liệu này có thể được vẽ thành một hàm của nồng độ nguyên tố để xác định nguồn gốc địa lý chính xác.
Hầu hết các địa điểm khai thác Brazilian Paraíba Tourmaline là các mỏ chính trong pegmatite đã xâm nhập vào Quartzites hay Metaconglomerate từ 530 đến 480 triệu năm trước. Các mỏ ở Nigeria và Mozambican xuất hiện dưới dạng mỏ thứ cấp, nơi các tourmaline được khai thác từ phù sa hơn là đá chủ ban đầu. Tuy nhiên, các thể vùi cực nhỏ và tính chất đá quý của Paraíba tourmaline là tương tự giữa các mỏ ở cả hai lục địa, cho thấy sự hình thành địa chất rất giống nhau đối với các tourmaline chứa nguyên tố Đồng khai thác từ các mỏ nguyên sinh và thứ cấp.
Địa chất khu vực Đông Bắc Brazil và Tây Nigeria chủ yếu bao gồm đá mácma và đá biến chất liên quan đến quá trình orogen Brasiliano – Pan-African xảy ra từ 650 đến 480 triệu năm trước. Ở Mozambique, đá chủ tourmaline là pegmatit xâm nhập vào khoảng 500 triệu năm trước trong hoặc sau quá trình orogen ở Đông Phi, liên quan đến sự kết tụ của các khối đất và va chạm lục địa hình thành nên siêu lục địa Gondwana.
Nguồn
- An Update on “Paraíba” Tourmaline from Brazil, GIA
- Geographic Origin Determination of Paraíba Tourmaline, GIA
- “Paraíba”-Type Copper-Bearing Tourmaline from Brazil, Nigeria, and Mozambique, GIA
- Paraíba Tourmaline Value, Price, and Jewelry Information, IGS
- Field Trip to Paraiba Tourmaline Mines in Brazil, SSEF
- Paraiba tourmalines: Brazilian vs. African